صامِت ، هَم‌خوان یا حرفِ بی صدا آوایی است که به تنهایی تلفظ نمی‌شود و به هنگام تولید (در گذر از اندام‌های گویایی) به مانع برخورد می‌کند و در نتیجه آوای تازه‌ای به آن افزوده میشود . صامت صدایی است که با بسته شدن کامل یا جزئی از مجرای صوتی قیمت سمعک نامرئی فوقانی ایجاد می‌گردد، مجرای صوتی فوقانی به قسمتی از مجرای صوتی گفته میشود که بالاتر از حنجره قرار دارد.
زبان فارسی 23 صامت دارد که عبارتند از:
ء (ع) - ب - پ - ت (ط) - ج - چ - خ - د - ر - ز (ذ ، ظ ، ض) - ژ - س (ث ، ص) - ش - ق (غ) - ف - ک - گ - ل - م - ن - و - ه - ی.
حرفهای قراردادی که برای همخوان‌های زبان فارسی نهاده شده‌است :
ب (انفجاری، انسدادی)
پ (انفجاری، انسدادی) ت، ط (انفجاری)
ث، س، ص (سایشی) ج (انفجاری)
چ (انفجاری) ح، هـ (سایشی)
خ (سایشی) د (انفجاری)
ذ، ز، ض، ظ (سایشی) ر (غلتان)
ژ (سایشی) ش (سایشی)
ع، ء (همزه)، الف (انفجاری) غ، ق (انفجاری)
ف (سایشی) ک (انفجاری)
گ (انفجاری) ل (روان)
م (خیشومی) ن (خیشومی)
و (سایشی) ی (روان)
همخوانهایی که در سطح گفتار روزمره شنیده میشوند که فرکانس بالا و شدت متوسط دارند توسط واکهها یا اصوات کم فرکانس یا اصوات مدوله شده منتقل میشوند. بعبارتی واکهها حس فرکانس و طنین را در همخوانها بوجود میآورند زیرا صدای س که به صورت جریان های سایشی از فواصل دندانها تولید میشود اگر با واکه اِ همراه باشد بعنوان صدای سِ شنیده میشود و به همین ترتیب حس فرکانسی آن با صدای سَ، سُ متفاوت خواهد بود. حس فرکانسی یا طنین ایجاد شده در یک مجموعهی ترکیبیاند همخوان و واکه به اصطلاح Virtual Pitch یا طنین واقعی" نامیده میشود. اگر در حرفهای کسی که سرگرم گفتگو با شماست فقط به اصوات گفتارش توجه کنید چه خواهید شنید؟ جواب این است که زنجیره‌ای از طبقات صوتی جداگانه خواهید شنید که واج نام دارد. هر واج معرف طبقه‌ای از اصوات است که به لحاظ فیزیکی متفاوتند. اما به صورت صدای واحدی ادراک میشوند. آواهای یک زبان ( واکه یا صدادار و یا همخوان یا بی صدا ) واج نامیده می شود .
درباره این سایت